Κοντοστάθηκα μπροστά από το ψυγείο μου, κοιτάζονταν το συρτάρι με τα λαχανικά. Ήμουν δεν ήμουν 6 χρονών.
Εγώ απέναντι σε ένα κεσεδάκι μανιταριών.
Με θυμάμαι να σκέφτομαι: “Αυτό δεν πρέπει να τρώγεται αλλά ας δοκιμάσω μήπως μου αρέσει”.
Σήμερα τα μανιτάρια είναι το αγαπημένο μου “λαχανικό”
Έχω επίσης μια ακόμη μνήμη από την εφηβική μου ηλικία οπού κάθομαι σε ένα μαγαζάκι με μερικούς φίλους από την ομάδα χορού του σχολείου μου. Μόλις μας είχαν σερβίρει μια πιατέλας τηγανιτά εδέσματα.
Προσπάθησα να με αποτρέψω από το να πέσω με τα μούτρα ενώ τα υπόλοιπα κορίτσια τα εξαφάνισαν.
Μια φίλη μου γύρισε και μου είπε “Είσαι φοβερή!”
Χαμογέλασα άβολα με ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων περηφάνιας και αμηχανίας.
“Μόνο να ήξερε” σκέφτηκα.
Η επιθυμία μου να είμαι σωστή είναι κάτι που μου δίνει κίνητρο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως ο υπόλοιπος κόσμος δυσκολεύεται τόσο πολύ να ξεχωρίσει τι είναι σωστό και τι όχι.
Με θυμάμαι να βγάζω τη Βίβλο από το ράφι των γονιών μου μια μέρα, πιστεύοντας πως θα βρω απαντήσεις στα ερωτήματα μου.
Την άνοιξα, διάβασα μερικές σελίδες και γρήγορα συνειδητοποίησα γιατί όλοι είναι τόσο μπερδεμένοι. Περίμενα πως θα βρω μια τακτοποιημένη λίστα σωστών και λάθος επιλογών. Αντ’ αυτού αντίκρισα ένα αλληγορικό κείμενο.
Αργότερα στα εφηβικά μου χρόνια αποφάσισα να ακολουθήσω την χορτοφαγία. Ήμουν μια κλασσική ακόλουθος της αμερικανικής διατροφής για το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής και εφηβικής μου ζωής αλλά οι ηθικοί προβληματισμού μου σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον μου για τη γιόγκα με έκαναν γρήγορα να αλλάξω δρόμο.
Έτσι, ένας χρόνος χορτοφαγίας μετατράπηκε σε φουλ πρόγραμμα βίγκαν διατροφής. Πίστευα ότι βρήκα επιτέλους τον σωστό τρόπο να τρέφομαι. Ήμουν αυστηρή με τις επιλογές φαγητού και πάντα έτοιμη να συζητήσω τη δεοντολογία που διέπει η κουλτούρα της χορτοφαγίας, πολλές φορές με αυταρχικό τρόπο.
Δεν είμαι και το πιο ευχάριστο άτομο για παρέα.
Τραβώντας το σκοινί με την “υγιεινή διατροφή”.
Επέμενα στον βιγκανισμό μέχρι που ανακάλυψα πως είχα σοβαρή έλλειψη σιδήρου. Και πάλι έριξα το φταίξιμο στα υψηλά διατροφικά standards των κυβερνήσεων και των λόμπι τους.
Αυτός ο ισχυρισμός μπορούσε κατά βάση να περιλαμβάνει μια δόση αλήθειας αλλά όχι όταν μιλάμε για τον σίδηρο.
Περίπου τρία χρόνια στον βιγκανισμό και μια μέρα έφαγα κατά λάθος μια σάλτσα η οποία περιείχε γαρίδες. Έπαθα μια μεγάλη κρίση πανικού, βάζοντας τον εαυτό μου σε έναν ηθικό λαβύρινθο.
Από τη γιόγκα είχα μάθει την σατβική διατροφή, το οποίο μεταφράζεται ως κάτι το καθαρό και αγνό. Δυστυχώς όμως η ερμηνεία μου για αυτό δεν ήταν και τόσο ειλικρινής.
Δεν βοήθησε επίσης το ότι το έπαιζα μεγάλη φιλόσοφος εκείνη την εποχή. Ήμουν βασικά ο Τσίντι από το “The Good Place”. Εκείνος ο καθηγητής δεοντολογίας που παραλύει εντελώς κάθε φορά που πρέπει να κάνει μια επιλογή για πράγματα που φαίνονται ασήμαντα.
Δεν πέρασε αρκετός καιρός μέχρι που άρχισα να ψάχνω βοήθεια για τις κρίσεις άγχους μου, ένα ζήτημα φαινομενικά άσχετο, όπου συνειδητοποίησα πως κάτι μου συμβαίνει και συνδέεται με τις διατροφικές μου συνήθειες.
Με μια αποτελεσματική θεραπεία λοιπόν ένιωσα πως επιτέλους ανοίχτηκε ο κόσμος μπροστά μου. Ήμουν τόσο επικεντρωμένη στον έλεγχο, στην κρίση και στην αξιολόγηση των πράξεων μου που έχασα τα όρια μου.
Συνέχισα να είμαι βίγκαν και να τρώω υγιεινά απλά και μόνο επειδή ταίριαζε με τις αξίες μου (μαζί με συμπληρώματα σιδήρου αυτή τη φορά).
Η διαφορά ήταν πως πλέον δεν υπήρχε η αίσθηση πίεσης που προερχόταν από το κίνητρο μου να κάνω το “σωστό” ή για με “δικάσω” για το τι θα φάω και τι όχι και έτσι οι κρίσεις άγχους και πανικού σταμάτησαν.
Το φαγητό έγινε ξανά μια ευχάριστη εμπειρία.
Αποφάσισα τελικά να πάω στην Ευρώπη και να ζήσω ελεύθερα σε σχέση με τη διατροφή μου. Αυτό μάλιστα από μόνο του είναι τόσο ευγενικό και θετικό στους ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμικών συνηθειών που με σεβασμό μου προσφέρουν τα φαγητά τους αλλά ταυτόχρονα και τόσο εποικοδομητικό για εμένα οπού πλέον ελεύθερα και ταυτόχρονα συνειδητά επέλεγα τον ηθικό μου προσανατολισμό χωρίς να αυτοτιμωρούμαι.
Δίνοντας ένα όνομα.
Λίγο καιρό αργότερα ανακάλυψα τον όρο ορθορεξία για πρώτη φορά.
Η ορθορεξία είναι ένας όρος που επινοήθηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικάνο ιατρό Steve Bratman το 1997. Προέρχεται από την ελληνική λέξη ορθός που σημαίνει σωστός.
Όταν το έμαθα αυτό, κουδουνάκια χτύπησαν στο κεφάλι μου. Έκανα τον εαυτό μου εικόνα μέσα σε αυτή τη λέξη.
Αν δεν είχα αναζητήσει ποτέ μου θεραπεία για το άγχος, δε θα είχα την ευκαιρία να αποβάλω την εμμονή να αποφασίζω τις “σωστές” επιλογές τροφών και να δω πραγματικά τι έκανα. Για μένα καθώς και για τον καθένα υπήρχε η ιδέα πως έτρωγα σωστά και υγιεινά.
Κάπως έτσι όμως μια “υγιεινή” διατροφή κρύβει ανθυγιεινά πρότυπα.
Η ορθορεξία δεν είναι τεχνικά μια διαγνώσιμη κατάσταση, αν και αρχίζει να κερδίζει την προσοχή της ιατρικής κοινότητας. Δεν προκαλεί έκπληξη μάλιστα το οτι εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα τα οποία βιώνουν άγχος και έχουν τη τάση για τελειομανία σε πολλά ζητήματα όπως και αυτό της καθαριότητας.
Καθώς τα χρόνια πέρασαν, ηρέμησα αρκετά σε σχέση με τις διατροφικές μου συνήθειες.
Έμεινα έγκυος και ούτως ή άλλως δεν είχα την επιλογή να απέχω από το κρέας πλέον. Οχτώ χρόνια αργότερα δεν έχω νιώσει ποτέ καλύτερα.
Καταβάλλω επίσης προσπάθειες να προσφέρω χαρά στον εαυτό μου σε σχέση με τις διατροφικές μου επιλογές με τις παρακάτω στρατηγικές.
Τάισε το παιδί που κρύβεις μέσα σου
Χάρη στις λιγούρες της εγκυμοσύνης, ανακάλυψα ξανά τρόφιμα που δεν είχα φάει από την παιδική μου ηλικία. Ένα από αυτά ήταν το τηγανιτό κοτόπουλο με μουστάρδα και μέλι.
Μια στο τόσο λοιπόν βγάζω το παιδί που κρύβω μέσα μου (μεταφορικά και κυριολεκτικά) για φαγητό. Γίνεται ένας χαμός, βγαίνουμε έξω και τρώμε ακριβώς αυτό που λιγουρευόμαστε και όχι αυτό που θα έπρεπε να λιγουρευόμαστε.
Για μένα, η επιλογή είναι τηγανιτό κοτόπουλο βυθισμένο στη μουστάρδα και στο μέλι, όπως έκανα παλιά, όταν ήμουν παιδί. Αν θέλω και πατάτες θα τις παραγγείλω.
Και το απολαμβάνω πραγματικά. Όλη τη τηγανιτή δόξα του.
Αυτή η διατροφική τελετουργία όχι μόνον έχει πλάκα αλλά μπορεί να θεραπεύσει άτομα σαν εμένα. Δίνοντας στους εαυτούς μας άδεια να το ρίξουμε έξω μια στο τόσο γιορτάζοντας αυτή τη μέρα, μας υπενθυμίζει πως δε χρειάζεται να είμαστε τέλειοι, και ότι το φαγητό είναι κάτι περισσότερο από διατροφή.
Αυτή η τελετουργία ευχαρίστησης του εαυτού σας μια στο τόσο λοιπόν δημιουργεί μια αίσθηση ιερότητας. Μειώνει επίσης τις ενοχές που μπορεί να έχετε για τα ακατάλληλα φαγητά.
Βρείτε λοιπόν το φαγητό που αγαπάτε, και μια τόσο ρίξτε το έξω και γιορτάστε το. Κάντε τον εαυτό σας να νιώσει όμορφα.
Γευτείτε αυτό που τρώτε.
Συχνά όταν είμαι απασχολημένη καταβροχθίζω ένα γεύμα χωρίς καν να καταλάβω τι έφαγα. Λαμβάνοντας υπόψιν πόσο υπέροχο και νόστιμο ένα φαγητό μπορεί να είναι, αυτό είναι απογοητευτικό.
Είναι μια συνήθεια την οποία προσπαθώ να αποφεύγω.
Αντ’ αυτού, προσπαθώ να κάτσω λίγη ώρα με το φαγητό μου και να σπαταλήσω τουλάχιστον 20 λεπτά απολαμβάνοντας το. Αν έχω πολύ όρεξη το μαγειρεύω κιόλας. Έτσι μπορώ να έχω ειλικρινή επαφή με τις μυρωδιές του τηγανιού, τα χρώματα που αναμιγνύονται και να ζω μια γεμάτη εμπειρία όλων των αισθήσεων μου.
Ταυτόχρονα, πρέπει να τονισθεί πως όλα αυτά δεν αποτελούν κανόνες. Πρόκειται απλα για μια αναζήτηση της απόλαυσης με μια σταθερή βάση η οποία δεν περιορίζεται σε θερμίδες, αρκεί να την απολαμβάνετε.
Αφήστε να σας μαγειρέψουν
Παρόλο που δεν εμφανίζονται διαφορές στα θρεπτικά συστατικά, πιστεύω ακράδαντα πως η κατανάλωση φαγητού που μαγειρεύεται από κάποιον που σας αγαπά, αναζωογονεί το σώμα σας με τρόπο που τα θρεπτικά συστατικά και οι βιταμίνες δεν μπορούν να το κάνουν.
Όχι μόνο μπορείτε να χαλαρώσετε και να μυρίσετε αυτό που ετοιμάζεται για εσάς, αλλά μπορείτε να λάβετε την αγάπη και τη φροντίδα που υπάρχει στην εμπειρία της προετοιμασίας ενός γεύματος.
Στην καλύτερη περίπτωση, μπορείτε να απολαύσετε το γεύμα σας με ένα αγαπημένο σας πρόσωπο, η δύο, η τρία. Μπορεί να είναι ένας φίλος, ένα σημαντικό πρόσωπο, ο γονιός σας, ή ακόμη και το παιδί σας. “Φυσικά και μου αρέσουν τα χοτ ντογκ και η κέτσαπ παιδί μου!”
Αυτό που εν τέλει μετράει είναι πως κάποιος σας αγαπά αρκετά ώστε να σας μαγειρέψει.
Να είστε τολμηροί.
Υπάρχουν θετικές πλευρές στο να σας ενδιαφέρει η διατροφή σας. Μια από αυτές είναι να είστε αρκετά ανοιχτοί στο να δοκιμάζετε νέα πράγματα.
Το φαγητό ώς εξερεύνηση είναι ένας πολύ καλός τρόπο να ξεφεύγετε από τα αυστηρά όρια του τι πρέπει να τρώτε. Υπό αυτή την έννοια, το φαγητό μπορεί να γίνει το μέσο για την ανακάλυψη νέων πολιτισμικών εμπειριών.
Εάν τρώτε έξω, μπορείτε να αναζητήστε τις πιο αυθεντικές επιλογές κουζίνας στη περιοχή σας, η να διασκεδάσετε συγκρίνοντας διαφορετικές διατροφικές κουλτούρες. Ταυτόχρονα χωρίς να το καταλάβετε μπορεί να έρθετε σε επαφή με τη μουσική και την τέχνη αυτών των πολιτισμών, κάτι που είναι αρκετά ενδιαφέρον και ψυχαγωγικό.
Απλοποιήστε
Ακόμη και σήμερα ανησυχώ για την υγεία μου καθώς και για τις διατροφικές επιλογές μου σε σχέση με την ηθική. Αλλά με όλες αυτές τις πληροφορίες εκεί έξω, το ενδιαφέρον μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε απόγνωση.
Υπάρχει πάντα και μια πληροφορία από ένα άρθρο ή ντοκιμαντέρ που αμέσως θα μας βάλει σε σκέψεις
Τελικά αποφάσισα να κρατήσω τον απλό τρόπο σκέψης. Στο βιβλίο “Το δίλημμα του παμφάγου” του Michael Pollan, όλη η σοφία της υγιεινής διατροφής συμπυκνώνεται σε μια φράση τριών αρχών. “Φάτε φαγητό, όχι πολύ και κυρίως φυτά.”
Όταν με βλέπω να κολλάω ξανά σε λεπτομέρειες θυμάμαι πάντα αυτή τη φράση.
Σαν άνθρωποι πρέπει να τρώμε και όλοι μας προσπαθούμε για το καλύτερο.
Αυτές οι τρεις απλές αρχές αρκούν για να θυμόμαστε τί είναι σημαντικό στις διατροφικές μας συνήθειες.
Επανεξετάστε τις αξίες σας
Ένας αρκετά σοφός φίλος μου είπε κάποτε, “Τα πρότυπα είναι η αντικειμενοποίηση των αρχών σας.”
Είχα ανάγκη να το ακούσω αυτό.
Αυτό που σημαίνει είναι πως όταν οι αρχές σας κωδικοποιούνται, δογματίζονται και δεν χωράνε αλλαγές, δεν είναι πλέον αρχές. Είναι κανόνες.
Ως οργανισμοί είμαστε δημιουργικοί, προσαρμοστικοί και συνεχώς μεταβαλλόμαστε. Δεν ζούμε για να ακολουθούμε βιβλίο οδηγιών.
Ως φοιτήτρια φιλοσοφίας, πάντα εκπαιδευόμουν στο να επανεξετάζω το προφανές και το κοινό.
Όταν το χρησιμοποιούμε αυτό ως τρόπο απελευθέρωσης του εαυτού μας από τα αυστηρά όρια της ιδεολογίας αντί απλώς να ακολουθούμε περιοριστικές πεποιθήσεις, επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να γίνουμε αυτό που πραγματικά είμαστε, δυναμικά όντα.
Το φαγητό είναι αγάπη.
Το φαγητό ξεπερνά τα στενά θερμιδικά όρια. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε πολιτισμού. Είναι η αιτία για γιορτή και χαρά.
Συγκεντρώνει τους ανθρώπους.
Ακουμπά αυτό που πραγματικά σημαίνει να βιώνεις κάτι το βαθύ. ‘Έχει την ικανότητα να εμπλέκει όλες τις αισθήσεις, ακόμα και τη καρδιά μας.
Όταν μετατρέψετε το φαγητό σε μια μορφή αγάπης, θα ξεχάσετε τις νόρμες του τι είναι σωστό και τι όχι.
